طراحی و ارزشیابی برنامه آموزشی تئوری محور به منظور افزایش تداوم مصرف قرص های خوراکی پیشگیری از بارداری با تاکید بر کنترل عوارض جانبی در اهواز

ارتقاء سلامت زنان، کودکان و خانواده از اهداف مهم و اساسی همه دولت ها می باشد و تنظیم خانواده بخش مهمی از آن است. در بین روش های مدرن پیشگیری از بارداری، مصرف قرص شایع ترین روش است. افزایش تداوم مصرف قرص نقش مهمی در جلوگیری از به خطر افتادن سلامت مادران و کودکان دارد. با توجه به اینکه عوامل رفتاری متعددی در تداوم مصرف قرص دخالت دارد. در این مطالعه از الگوی رفتار برنامه ریزی بهینه شده با خودکارآمدی برای افزایش تداوم مصرف قرص استفاده شد. این مطالعه در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول با بررسی رفتار مصرف قرص در500 زن 49-15 سال مصرف کننده قرص جلوگیری از بارداری ld مراجعه کننده به مراکز بهداشتی-درمانی شهر اهواز مرکز استان خوزستان، شایع ترین عوارض جانبی و الگوی رفتار برنامه ریزی شده پیشنهاد گردید (058/0 =,rmsea 001/0=p ,47/1=(x2/df، همچنین با انجام آزمون های تحلیل عاملی تاییدی و تحلیل مسیر الگوی رفتار برنامه ریزی بهینه شده با خودکارآمدی تایید و برازش گردید (324 =,aic059/0 =, rmsea001/0=p , 56/1=(x2/df. در مرحله دوم با تعیین دو گروه 65 نفری آزمون و شاهد تاثیر این الگو برای افزایش تداوم مصرف قرص مورد بررسی قرار گرفت و تداوم مصرف قرص برای مدت شش ماه پس از مداخله پایش گردید. افزایش تداوم مصرف قرص پس از سه ماه در گروه مداخله نسبت به گروه شاهد معنا دار نشد ولی زنانی که این آموزش ها را ندیده بودند 2 برابر بیشتر از زنانی که این آموزش ها را دیده بودند در معرض قطع مصرف قرص بودند )15/0, p=68/5-77/0 ci= 95%, 09/2.(or= تداوم مصرف قرص شش ماه پس از مداخله نیز بررسی گردید که تداوم مصرف در گروه آزمون نسبت به گروه شاهد 20 درصد افزایش یافت که این افزایش معنا دار بود و زنان گروه شاهد 3 برابر بیشتر از زنان گروه مداخله در معرض قطع مصرف قرص بودند)01/0, p=13/8-29/1 ci= 95%, 25/3(or=. تداوم مصرف قرص با کاهش بروز عوارض جانبی ارتباط معکوسی داشت، بطوریکه با کاهش بروز عوارض جانبی، تداوم مصرف قرص افزایش یافت (003/0p=). یافته های حاصل از مطالعه نشان داد که الگوی رفتار برنامه ریزی بهینه شده با خودکارآمدی برای افزایش تداوم مصرف قرص در جامعه مورد پژوهش موثر بوده است و توصیه می گردد برای افزایش تداوم مصرف قرص ضمن اجرای برنامه های آموزشی الگو محور، راه های افزایش خودکارآمدی و نحوه کنترل عوارض جانبی قرص نیز در برنامه های آموزشی گنجانده شود. واژگان کلیدی: قرص پیشگیری از بارداری، الگوی رفتار برنامه ریزی شده، تداوم مصرف، سلامت مادران